PROPOLIS FAYDALARI NELERDIR?

Propolis takviyesi son zamanlarda yaygın olarak kullanılan ve önerilen takviyelerden biri. Özellikle koronavirüs ile birlikte bağışıklığımızı güçlendirmek için kullanıyoruz. Propolis nedir ve faydaları nelerdir?

PROPOLIS NEDİR, NASIL ELDE EDİLİR?

Propolis, bal arıları tarafından özellikle iğne yapraklı ağaçların yaprak, gövde, tomurcuk gibi farklı kısımlarından toplanan salgıların enzimler ve bal mumu gibi maddeler ile birleştirilmesi sonucunda ürettikleri maddedir. Arılar bu maddeyi normalde kovanda kendilerini korumak için dışarıdan gelebilecek bakteri ve mantar enfeksiyonlarına karşı korumak, peteklerin hijyenini sağlamak amacıyla inşa etmektedir. Arıların ürettikleri bu madde reçinemsi yapdadır ve doğrudan insanlar tarafından tüketilemez ve işlenir. Ayrıca arılar bu sayede hem kovanın hem de kendilerinin hijyeni sağlanmış olur.

Propolisin birçok kullanım alanı vardır. Aynı zamanda propolisin elde edildiği bölgenin ekolojik şartlarıına bağlı olarak, koloni özelliklerine, mevsime, zamana göre fiziksel, kimyasal ve miktar anlamında farklılık göstermektedir.

PROPOLISIN YAPISINDA NELER VAR?

Propolisin yapısında sağlık için faydalı 300’den fazla biyoaktif madde bulunmuştur. Bu maddelerin çoğu ise polifenollerden oluşmaktadır. 20’den fazla vitamin ve minerale de yapılan çalışmalarda rastlanmıştır. Polifenoller antioksidan özellik göstermesinin yanında hastalıklara karşı koruyucu ve bağışıklığımızı güçlendirici etkiye de sahiptir.

Propolisin elde edildiği kaynağa bağlı olarak %40-70 reçine; %3-5 uçucu yağ; %25-30 balmumu; %5 mineral madde, protein ve vitamin gibi diğer maddeler bulunabilmektedir. Bileşenlerin oranını ve çeşidini bitkilerin çeşidi, arı ırkı, toplandığı mevsim gibi faktörler etkilemektedir.

Yapısında B1, B2, B6, C, A ve E vitamini gibi vitaminlerin yanında magnezyum, kalsiyum, çinko, bakır, demir , sodyum, potasyum gibi mineraller de bulunmaktadır. Bu yararlı minerallerin yanında vücuda alınması gereken 22 besin ögesini bulunduran propoliste; polifenoller, aminoasitler, steroidler ve kumarinler bulunmaktadır.

Propolis ve ekstraktlarının biyolojik aktivitesinde etkili olan pinosembrin, galangin, kafeik asit, kafeik asit fenil ester, kuersetin, luteolin, kamferol gibi flavonoidler, aromatik asitler ve bunların esterleri farklı biyolojik akitiviteye sahiptiler. Bu bileşenler içerisinde propoliste 38 farklı bileşeni bulunan flavonoidler, farmakolojik olarak daha yüksek etkiye sahip olup yüksek anti mikrobiyal etkiye sahiptir ve propoliste bu bileşenlerin bir arada bulunması etkisinin artmasını sağlamaktadır

PROPOLISIN FAYDALARI NELERDİR?

Propolis hakkında yapılan çalışmalar yıllardır tıpta kullanılan bu maddenin faydalarını da ortaya koymaya başlamıştır. Gelin proolisin bu faydalarına daha yakından bakalım.

1. YARA İYİLEŞMESİNDE PROPOLIS

Propolisin, antifungal olarak işlev gören bir flavonoid olan pinocembrin adlı özel bir bileşiğe sahip olduğu bilinmektedir. Bu antinflamatuar ve antimikrobiyal özellikler, propolisi yara iyileşmesinde yardımcı kılar.

Bir çalışma, propolisin yeni sağlıklı hücre büyümesini hızlandırarak travmatik yanıkları olan kişilerin daha hızlı iyileşmesine yardımcı olabileceğini buldu. Başka bir çalışma, topikal propolis alkol özütünün oral cerrahi yaralarda mast hücrelerini azaltmada steroid kremden daha etkili olduğunu buldu. Mast hücreleri iltihaplanma ve yavaşlayan yara iyileşmesi ile ilişkilidir.

İçerdiği flavonoidler, fenolik bileşikler, terpenler ve enzimler gibi bileşenleri sayesinde antifungal ve antibakteriyel aktiviteler gibi yara iyileşme sürecinde olumlu etkiler göstermiştir. Ayrıca yara yatağındaki serbest radikallerin (ROS) aktivitesini de azaltarak onarım sürecini destekler. Ayrıca dokulardaki hem tip I hem de tip III kollajen miktarını artırarak kolajen metabolizması üzerinde büyük etkiler göstermiştir. ROS’un azaltılması ve kolajen birikimi, hücre dışı matrisin dengelenmesine ve granülasyon dokularının oluşturulmasına yardımcı olur.

2. GASTROENTERİT TEDAVİSİNDE PROPOLIS

Parazitlerle enfeksiyon genellikle enfekte olmuş bir yüzeyle temas üzerine oluşur. GI yolunun parazitik enfeksiyonunun semptomları arasında karın ağrısı, ishal, şişkinlik ve mide bulantısı bulunur. Propolisin antikanser, antioksidan ve antiinflamatuar aktiviteler dahil olmak üzere birçok biyolojik etkinliğe sahip olduğu bildirilmiştir.

Propolisin viral enfeksiyonların tedavisinde klinik olarak kullanıldığını bildiren birkaç çalışma vardır. Bir çalışmada, propolis etanolik özütünün Giardia duodenalis trofozoitlerinin büyümesi ve yapışması üzerindeki in vitro etkisi değerlendirildi. Propolisin trofozoitlerin büyümesini ve yapışmasını engellediği gösterilmiştir. Ayrıca bu parazitik organizmaların ayrılmasını da teşvik etti. Giardiasis’e karşı etkililiği, giardiasis verilen propolisli çocuklar ve yetişkinlerin% 52 ile% 60 arasında bir iyileşme oranı gösterdiği, geleneksel ilaç verilenler ise% 40’lık bir iyileşme oranı gösterdiği bir klinik çalışmada da bildirilmiştir. Başka bir deneysel çalışma, propolisin mide ülserini tedavi etmek için kullanılabilecek antihistaminerjik, anti-inflamatuar, antiasit ve anti-H pylori aktivitelerine sahip olduğunu gösterdi.

3. VAJİNİT TEDAVİSİNDE PROPOLIS

Gösterge vajinitin yaygın nedenleri bakteriyel vajinoz (BV) ve vulvovajinal kandidiyazdır (VVC). Lactobacillus spp. vajinadaki vajinal enfeksiyonların ayırt edici bir özelliğidir. Enfeksiyona, maya benzeri mantarlar gibi vajinal patojenlerin aşırı büyümesi ve yüksek vajinal pH eşlik eder. Diyabet hastaları, Candida albicans’ın neden olduğu vajinal enfeksiyonlara daha yatkındır. % 5 sulu propolis solüsyonunun uygulanması üzerine yapılan bir çalışma vajinal sağlıkta bir iyileşme ile sonuçlanmıştır.

Propolis, antibiyotik ve antimikotik etki sağlamasının yanı sıra, anestezik özelliklerinden dolayı erken semptomatik rahatlama sağlar. Bu nedenle, Tekrarlayan Vulvovajinal Kandidiyazis (RVVC) için kullanılabilir ve eşzamanlı bir farmakolojik tedavi nedeniyle antibiyotik alamayan hastalar için alternatif bir seçenek olabilir. Propolisin geleneksel antifungal nistatine karşı etkinliği tatmin edici sonuçlar göstermiştir. Propolis özü çözeltisi (PES) ayrıca insan hücrelerinde düşük toksisite gösterir ve kronik vajinit için alternatif bir tedavi olabilir. Ek olarak, PES antifungal özelliklere sahiptir, antifungal ilaçtaki direnci engellemek için RVVC için antibiyofilm materyali olarak kullanılabilir.

4. AĞIZ SAĞLIĞI VE PROPOLIS

Ağız boşluğu, bol miktarda bakteriyel mikrofloraya sahiptir ve aşırı bakteri üremesi, ağız hastalıkları gibi çeşitli durumlara yol açabilir. Çalışmalar, propolisin antibakteriyel özellikleri nedeniyle bakteriyel plak gelişimini ve periodontite neden olan patojenleri kısıtlayabileceğini göstermiştir. Propolis çözeltileri, klorheksidine kıyasla insan sakızı fibroblastları üzerinde seçici olarak daha düşük bir sitotoksik etki gösterir.

Buna ek olarak propolisi içeren gargaralar cerrahi yaraların iyileşmesinde etkinlik göstermiştir. Bu, gargara olarak kullanılan solüsyonlarda propolisin kullanımını teşvik eder. Ayrıca bu solüsyon diş fırçalarını dezenfekte etmek için kullanılabilir .

Propolis özleri, bir bireyin ağırlıklı olarak kötü ağız hijyeni nedeniyle rahatsız edici nefes aldığı bir durum olan ağız kokusunun iyileştirilmesine de yardımcı olmuştur. Diş macunu veya gargara, diş eti iltihabına ve periodontite neden olan bakteri plağı ve patojenik mikrofloranın büyümesini azaltma kabiliyetlerinden dolayı kullanılır. Böylece propolis aynı zamanda terapötik bir ajan olarak da rol oynar.

5. KANSER TEDAVİSİ VE PROPOLIS

Bir çalışma, propolisin insan meme kanseri hücrelerinde apoptozu indükleyerek antitümör aktivitesi nedeniyle insan meme kanseri tedavisine yönelik potansiyele sahip olduğunu bildirdi. Ayrıca, tümör hücrelerine karşı seçici toksik özellikleri nedeniyle normal hücrelere karşı düşük toksisite sergiler veya hiç toksisite göstermez ve propolisin göğüs kanserini tedavi etmek için önemli bir ajan olabileceğine inanılmaktadır.

PROPOLIS ÜRÜNLERİNİN GÜVENİLİRLİĞİ

Propolis ürünlerinin güvenli olup olmadığını belirlemek için henüz yeterli kanıt yoktur, ancak yapılan çalışmalar yüksek bir risk teşkil etmediğini söylemektedir. Ancak kesin sonuçlarına ulaşmak için daha fazla çalışma yapılmasına ihtiyaç vardır.

Aynı zamanda bala alerjiniz varsa propolisi kullanmamanız da tavsiye edilmektedir. İnsanlar bal yediklerinde tipik olarak biraz propolisten de alırlar. Ancak bal veya arı alerjiniz varsa, propolisi içeren ürünlere de reaksiyonunuz olacaktır. Ayrıca uzun süre kullanıldığında kendi alerjik reaksiyonuna neden olabilir. Tipik alerjik reaksiyon, egzama benzeri bir cilt rahatsızlığıdır. Özellikle mevcut alerjiniz veya astımınız varsa, tedavi planınıza propolis eklemeden önce doktorunuzla konuşun.

PROPOLIS KULLANIRKEN DİKKAT

Propolisin içeriğinde yer alan doğal bileşenlerden bazıları kanın pıhtılaşmasını yavaşlatabilir. Bu yüzden planlanan bir operasyon öncesinde propolis ve diğer doğal, bitkisel ürün ya da ilaçların tüketimi bırakılmalıdır.

• Bala alerjisi olan kişilerin propolis tüketmemesi önerilir.

• Gebe ve emziren annelerin, propolis kullanmadan önce hekime danışmaları son derece önemlidir.

• Propolis alkol ile birlikte kullanılmamalıdır.

• Astım gibi solunum ile ilgili rahatsızlığı olanların, propolis kullanımından önce hekimden görüş almaları gerekir.

• Propolis de dahil olmak üzere hiçbir doğal ya da bitkisel ürün, yüksek miktarda tüketilmemelidir.

• Propolisin uzun süre ile kullanımı alerjik reaksiyonlara yol açabilir.

PROPOLIS VE KORONAVİRÜS

bu konuda da çalışmalar devam etmekle birlikte kesin bir sonuç yoktur. Propolisin antibakteriyal, anfifungal, antiviral… özellikleri olduğu bilinmektedir. Ancak antibakteriyal özelliği daha çok Streptokok üzerine olumlu sonuçlar vermektedir. Diğer bakteriler için hala daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

İnfluenza ve HIV-1 üzerine de antiviral etkileri olduğu bilinmektedir. Ancak SARS VE COV-2 üzerine çalışmalar kesin bir sonuç vermemiştir.