ÇOCUKLARIMIZA NASIL YEME FARKINDALIĞI KAZANDIRABİLİRİZ?

Ebeveynlerin en fazla zorlandığı ya da üzerinde durduğu konulardan biri de çocuklarının sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanması oluyor. Bu haklı istek maalesef yanlış yaklaşımlar ile çocukların yemek tercihleri üzerinde olumsuz etkilere neden olabiliyor. 

Çocukların sağlıklı olduğunun tek göstergesi kiloları değildir. Bu yüzden onların çocukluk döneminde sahip olacakları yeme davranışlarını iyileştirmeye odaklanırsak yetişkin dönemde de sürdürebilecekleri alışkanlıklar kazandırmak için en önemli adımı atarız. 

Hepimiz bir dönem çocuk olduk ve hatırlarsınız ki o dönemde duyduklarımız, gördüklerimiz hala bizi etkiliyor. Bu yüzden siz de çocuklarınıza olan yaklaşımınızda bunları hatırlamaya çalışın. Özellikle hepimiz ‘o tabağındaki yemeği bitir yoksa arkandan ağlar’ sözü ile büyüyen bir nesiliz herhalde. Bu bile tek başına doyduğumuzu farketmemizi zorlaştıran ve ihtiyacımızdan fazlasını yememize neden olan bir davranış. 

Unutmayın, çocuklar onlara söylenenden çok gördüklerini yapar. Siz de çocuğunuzun yapmasını istediği davranışlar için ona örnek olmalısınız. Yani beraber yemek yemek, ondan aldığınız hazzı anlatmak ve onun da denemesini teşvik etmek yapabileceklerinizden birkaçı olabilir. Ona ‘çikolata yememelisin’ demek yerine daha sağlıklı alternatifler sunabilir ancak çikolatayı da yasaklamadan önceliğinin bu besin olmasını engelleyebilirsiniz.

Harekete geç

Yeni yiyecekler keşfedin. Farkındalıklı yeme deneyimi için favori yiyecekleri yemenin yanında yeni tatları denemek de iyi olabilir. Besinlerin her biri besleyiciliğe sahip olsa da onu zevk alacakları bir deneyime dönüştürmek gerekiyor. Bunun için de lezzet verici ya da görüntüsünü daha çekici hale getirecek sunumlar geliştirmek gerekebilir. Bunu yapmak için de özellikle mevsiminde olan meyve, sebzeleri kullanabilirsiniz. Beş duyuyu da kullanarak yeme deneyimi kazandırmaya çalışmak, çocukları “üretmeye doğru ilerleme” konusunda destekler – büyümeye devam ederken sağlıklı alışkanlıklar geliştirmelerine yardımcı olmak için onları çeşitli yiyeceklerle tanıştırır.

Farkındalığı anlayın/ anlatın. 

Temelleri atın ve çocukların farkındalık uygulamasının ne anlama geldiğini ve neden önemli olduğunu anlamalarına yardımcı olun. Farkındalık, o ana odaklanmak ve alabileceğiniz maksimum faydayı almaya yardımcı olma anlamına gelir. Dikkat dağıtıcılarını uzaklaştırmak bu konuda önemlidir. Özellikle çocuklara tv izlerken yemek yedirmeye çalışmak ya da elinde bilgisayar, iPad gibi cihazlar ile oyalamak onların ilerleyen dönemlerde de nasıl hissettiğini zorlaştırır. Dikkatli olmak, zamanımızı almak ve rahat kalmak demektir.

Duyularını kullanmasını teşvik edin.

Çocukları 5 duyusunu kullanmaya ve küçük “dikkatli ısırık” uygulamalarına teşvik edin. Çocuklar, farkındalık uygulamasının ne anlama geldiği hakkında genel bir anlayışa sahip olduklarına göre, yiyeceklerini yeni bir şekilde deneyimlemelerini sağlayın. Küçük ısırıklar şeklinde bir yeme deneyimi yaşaması için bunu eğlenceli bir oyun haline getirebilir, çocuğunuzun daha meraklı olmasını ve öğrenmesini teşvik edebilirsiniz.

Bakın: Ne fark ettiniz? Bu ne renk? Onun şekli nedir? Ne öne çıkıyor?

Hissedin: Elinizde tuttuğunuzda, nasıl hissettiriyor? Yumuşak mı yoksa sert mi? Yumuşacık mı, kaba mı?

Duyun: Herhangi bir ses çıkarıyor mu? Peki ya parmaklarınızın arasında sıkarsanız? (Sesi tadım sırasında da tekrar ziyaret edebilirsiniz)

Koklayın: Kokuyu nasıl tarif edersiniz?

Çocukları tadı keşfederken gözlerini kapatmaya davet edin.

Tadın: Yiyeceği ağzınıza koyun. Çiğnemeden önce, tattığınız ilk şey nedir? tatlı mı tuzlu mu Ekşi mi, tuzlu mu? Çiğnemeye başladığınızda, yavaşça çiğneyin ve yutmadan önce tat, doku ve seslerdeki değişimi düşünün. Çiğnedikçe değişiyor mu?

Zihin-beden bağlantısını keşfedin. 

Dikkatli yeme, o yemeği yemekten çok daha fazlasıdır. Çocukları daha yavaş yemeye teşvik ettikten sonra onun açlık/ tokluk sinyallerini dinlemeye de yönlendirmeniz gerekiyor. Çocukların enerji harcaması da fazla olduğu ve gelişimi devam ettiği için sağlıklı tercihler yapmaları önemlidir. Ancak bu tercihleri yaparken onları yasaklarla, kısıtlamalarla sınırlandırmamak gerekir. Onları neden o yemeği yemek istediklerini keşfetmelerine, ne zaman doyduklarını ve ne zaman acıktıklarını anlamalarına yönlendirin. Tüm gıdalar, büyümemizi desteklemek ve bizi sağlıklı ve güçlü tutmak için tasarlanmış farklı besin ve vitaminler taşır. Bu farklı bileşikler, gün boyunca bizi besleyen enerji seviyelerimiz de dahil olmak üzere, hissetme şeklimizi etkileyebilir. 

Çocukların yedikleri yiyeceğin yolculuğunu onlara aktarmak, masalsı şekilde açıklamak o besine olan isteği de arttıracaktır. O yiyeceğin tarlada yetişmesinden soframıza gelişine kadar geçirdiği evreleri öğrenmelerine yardımcı olabilirsiniz. Bir elmayı yetiştirme sürecini veya o dilim ekmeğin pişmesini, içerdiği besin maddelerini ve onları oynamak ve öğrenmek için en çok neyin tetiklediğini takdir edin.

Çocukların keşfetmelerine yardımcı olmak için bu etkinlikleri yapabilirsiniz:

Öz-Farkındalık ve Öz-Yönetim: Dikkatli yeme, dikkati uygulamanın bir şeklidir. Bu araç gün boyunca farklı durumlara uygulanabilir ve çocukları düşünmeye ve daha bilinçli olmaya teşvik eder. Farkındalık, odaklanma ve konsantrasyon gibi kritik becerilerin yanı sıra öz-düzenlemenin gelişimini destekler. Çocuklara belirli bir anın güzelliğini takdir etme fırsatı vermek, dayanıklılık oluşturmaya ve onları kendi duygularıyla uyumlu hale getirmeye yardımcı olur.

Sorumlu Karar Verme: Karınları doyduğunda veya açlığın farkına varmalarında çocuklara destek olmak, yemek yemeyle ilgili aşırılıkları önlemeye yardımcı olur ve yiyeceklerle ve onun beden ve zihin üzerindeki etkileriyle sağlıklı, olumlu bir ilişki kurar. Dikkatli yeme aynı zamanda farkındalık kavramını ve bunun sıfırlama ve yeniden odaklanma için bir araç olarak nasıl kullanılabileceğini öğretir – çocukların yıkıcı duygulara yanıt olarak sorumlu kararlar vermelerini sağlar.

Dikkatli yeme, atıştırma zamanı, öğle yemeği veya evde ailelerle birlikte uygulanabilir. Gıda ile daha derin bir bağlantı oluşturmak, sağlıklı alışkanlıkların gelişimini ve gıda ve beslenme ile olumlu bir ilişki kurulmasını destekleyebilir.

Ekran süresini sınırlayarak dikkatli yeme alıştırması yapın. Telefonları, bilgisayarları ve tabletleri uzaklaştırın. Televizyonu kapat. Dikkat dağınıklığını sınırlamak, çocukların odaklanmasına ve çok hızlı yemek yemekten kaçınmasına yardımcı olur.

Birlikte yemek pişirmek ve yemek yemek, dikkatli yeme alıştırması yapmanın harika bir yoludur. İster evde ailesiyle, ister okulda sınıf arkadaşlarıyla tat testi veya aşçılık kursu için olsun, çocuklara yemeklerini veya atıştırmalıklarını baştan sona kendi elleriyle bir araya getirme fırsatı sunar.

Dikkatli yeme, yemek veya atıştırma süresini yavaşlatır. Çocukların karınlarının ne zaman doyduğunu veya dışarıda koşarken “yakıtlarının bitip bitmediğini” fark etmeye başlamalarına yardımcı olur. Çocukları midelerini dinlemeye ve tabaklarına daha fazla renk (ve besin) ekleyerek yeni şeyler denemeye teşvik edin.